Jong zoekt zin op web

Een bespreking van:

Zinzoekers op het web – internet en de verandering van geloofsbeleving. Albert Benschop & Connie Menting (Redactie). Uitgever: Skandalon.

“Alle levensbeschouwelijke en religieuze tradities en stromingen hebben inmiddels hun plek gevonden in het internetdomein. Wat hebben zij te bieden aan zinzoekers op het internet?” Die vraag staat centraal in Zinzoekers op het web. Het boek is een verzameling bijdragen over hoe mensen via internet en in het bijzonder via sociale media vorm geven aan hun levensbeschouwelijke, spirituele of religieuze inspiraties. Wat doen zinzoekers met het internet en wat doet het internet met zinzoekers?

Voor iedereen die een beeld wil krijgen van bestaande zin zoek praktijken op het web en (beginnende) reflecties daarop is dit boek een echte aanrader. De afwisseling van beschrijvende bijdragen, analyses en interviews maakt het geheel tot een prettig leesbaar boek. Zo maakt Albert Benschop een beschrijving van hoe geloofsverandering door internet kan plaatsvinden, komt Fred Omvlee in een interview aan het woord over Social Sunday, houden Ruud Verheggen en Eric van den Berg een pleidooi voor een katholieke twitterethiek en worden in weer een andere bijdrage onderzoeksprojecten besproken over mogelijkheden die het internet biedt voor migrantenjongeren.

De verschillende bijdragen in het boek maken ook duidelijk dat voortgaande beschrijvingen en analyses van praktijken van zinzoekers op het web nodig zijn. Het komt nogal eens voor dat een stellingname niet of nauwelijks van een argumentatie voorzien wordt. Een illustratie daarvan is te vinden in het hoofdstuk Internet als wereld van nabijheid: “In het digitale ‘hiernaastmaals’ onstaan online gemeenschappen van zinzoekers die de traditionele religieuze identiteiten en praktijken grondig veranderen.” Dat is op zichzelf een interessante uitspraak. Het ontbreekt in het hoofdstuk helaas aan een goede uiteenzetting van wat er dan precies verandert, hoe je dat zou moeten waarderen en op grond waarvan we deze stelling kunnen aannemen.

Wat mij in het bijzonder opvalt in het boek is dat slechts in een bijdrage uitgebreid aandacht is voor jongeren. Je zou bij een boek over internet en nieuwe media anders verwachten. Het gaat om de bijdrage van Koen Leurs, Fadi Hirzalla en Liesbet van Zoonen die in hun bijdrage stellen dat gemarginaliseerde minderheden, vooral jongeren, internetapplicaties gebruiken om hun stem te verheffen. Bijzondere aandacht geven zij aan moslimjongeren in de Nederlandse context. Aan de hand van de bespreking van bestaande literatuur lichten zij toe hoe met name jonge moslims verschillende internetapplicaties gebruiken om een eigen koers te varen in hun identiteitsontwikkeling. Zo blijkt YouTube, in tegenstelling tot traditionele media, een ruimte te zijn waarin jonge moslims kunnen uiten hoe ze hun geloof werkelijk ervaren. Datzelfde geldt voor online forumdiscussies. Met deze applicaties kunnen jonge moslims een positief tegenwicht bieden aan de constante stroom van kritiek op hun religie, aldus de auteurs.

Ik zou graag een vervolg op Zinzoekers op het web zien verschijnen. Laten we zeggen: Jong zoekt zin op web. Een boek met speciale aandacht voor jonge zinzoekers op het web. Een boek waarin webpraktijken van jonge zinzoekers grondig worden geanalyseerd en bereflecteerd.

Jos de Kock.
medewerker Onderzoekscentrum voor Jeugd, Kerk en Cultuur (OJKC) www.ojkc.nl