In het tijdschrift Jente schrijf ik regelmatig columns. Onderstaande column schreef ik in het themanummer “Voorbeeldig”. 

Stippen aan de horizon
Column, verschenen in Jente, nr. 17, augustus/september 2015, p. 45. Zie ook online op de website van Jente.

Het goede voorbeeld volgen, pakt niet altijd goed uit.
Daar werd ik kort geleden nog mee geconfronteerd tijdens het lopen van een halve marathon. Ik ben een fanatieke hardloper, maar de beste tijden loop ik tijdens wedstrijden. Dat komt door de adrenaline wellicht, maar ook doordat ik me aan andere lopers kan optrekken. Je rent niet in je eentje, maar je loopt achter goede voorbeelden aan.
Sommige van die goede voorbeelden blijken na verloop van tijd toch iets te rap te lopen. Als dat besef tot je doordringt, kun je twee dingen doen. Optie één: blijven aanklampen en maar doorharken, met als resultaat dat je jezelf opblaast. Dat overkwam me dus een tijdje terug. Wat baal je dan, en wat is de eindstreep dan nog ver. Optie twee: je eigen ritme kiezen, je eigen tempo gaan lopen en je goede voorbeeld laten gaan. Die tweede optie − en stom genoeg had ik die ervaring natuurlijk al veel langer − leidt doorgaans tot de beste resultaten. Het goede voorbeeld moet je gewoon laten lopen.
Het belang van goede voorbeelden in de opvoeding van kinderen wordt alom onderstreept. De vraag is alleen: wat moet een kind met een goed voorbeeld? Erachteraan gaan of laten lopen? Als vader betrap ik me er weleens op: ik verwacht dat mijn dochter mijn instructie nauwgezet opvolgt, precies doet wat ik heb gezegd, op mijn manier: hoe je netjes je limonade opdrinkt, hoe je het beste kunt gaan zitten. Niet zelden leidt dat tot frustratie. Bij mij, omdat de imitatie niet geslaagd is. Bij haar, omdat het te veel gevraagd is.
Goed voorbeeld doet goed volgen. Maar dat is iets anders dan imiteren. Het betekent eerder: laten lopen. Net als in die halve marathon. Je klampt een tijdje aan, je geniet van de snelheid, je proeft het succes, kijkt de techniek af en laat je inspireren door die prachtige outfit. Maar dan komt het moment dat je dat laat lopen, totdat je goede voorbeeld is veranderd in een stipje aan de horizon.
Kinderen doen dat ook. Ze klampen even aan, maar doen het vervolgens net even anders. Ze kiezen hun eigen cadans en eigen tempo. Ze kiezen andere kleding, houden van een andere sport, kiezen voor een andere houding in de kerkbank. Het heeft iets weg van wat je als vader of moeder laat zien, maar tegelijkertijd is het helemaal anders. Opvoeders worden al snel als stippen aan de horizon.
Vaders en moeders zijn ook gebaat bij goede voorbeelden. Christelijke opvoeders noemen hen geloofshelden: van die authentieke voorbeeldfiguren met hun hoofden in de bladen. Ik zeg: je blaast jezelf op als je ze imiteert. Laat ze lopen! Zoek de eigen cadans, dan kunnen je kinderen misschien ook nog volgen.

Jos de Kock (37) is getrouwd met Belianne (33) en vader van twee dochters; samen zijn zij pleeggezin. Jos loopt hard, drinkt koffie en is godsdienstpedagoog aan de Protestantse Theologische Universiteit.